Voor bereikbaarheid en mobiliteit in de Utrechtse regio worden er plannen gemaakt voor een verre toekomst: 2050, 2040, zie het mobiliteitsplan Wiel met Spaken en het U-NED (en ons commentaar hierop). Dat hangt deels samen met de benodigde infrastructuur. Maar ook toekomstplannen moeten gebouwd worden op een goed beeld van de huidige situatie, van trends en ontwikkelingen. Dat lijkt echter niet te gebeuren.
Want wat weten we eigenlijk van de huidige situatie? En welke trends zijn er de afgelopen tijd aan het licht gekomen? Is de groei van de automobiliteit gestabiliseerd? Welke groei heeft het gebruik van de fiets en het OV doorgemaakt? Citaat van een Utrechts raadslid: "Hoe komt het dat we niets weten van het regionaal treingebruik, en wel dat het gebruik van bus en tram stagneert?"
Is er soms sprake van een ernstig informatietekort over regionale vervoersstromen?
De Kracht van Utrecht pleitte in de afgelopen tien jaar consequent voor een "vloeiend in elkaar overlopend mobiliteitssysteem voor lopen, fiets, bus, tram en trein en auto, inclusief het versterken van de bijdrage van 15 voorstadstations in de regio U10. Denkend en redenerend vanuit het belang van stad, regio en provincie."
Is de beschikbare bestuurlijke informatie over vervoersstromen niet teveel stad-gecentreerd? Is er soms sprake van een ernstig informatietekort over regionale vervoersstromen? Dit is toch een supergroot regionaal project!
Met welke verkeersstromen hou je bijvoorbeeld in het woon-werkverkeer rekening? En welk gebied neem je in aanmerking? Bijgaand plaatje komt uit een van de onderzoeken die we hebben laten uitvoeren. Het geeft een beeld van het woon-werkverkeer van en naar en binnen de U10 ─ dat zijn alle gemeenten die aan Utrecht grenzen en Utrecht zelf:
Sleutel voor Gordiaanse knoop
Hier zit zowel een Gordiaanse knoop als een sleutel. Het Rijk heeft het alleen over doorgaand verkeer over de snelwegen. De Gemeente heeft het alleen over verkeer in de stad en wil het autoverkeer in de stad naar de buitenring verplaatsen. Rijkswaterstaat zegt dan weer boos: "Dan hebben jullie toch de Ring nodig?!" Intussen staat de Provincie er als een joker bij, want zij gaat over de bus- en tramconcessies. Bij dit alles lijkt volkomen uit beeld te raken dat het autoverkeer voor 1/3 op de stad gericht is, 1/3 op de regio en slechts voor 1/3 doorgaand autoverkeer omvat dat verder dan Vianen of Amersfoort moet zijn.
"Foto" nodig
Daarom streven we naar het maken van een foto (plaatje van dit moment) met een beschrijving van de huidige kennis van de verkeersstromen naar, vanuit en binnen de U10 (en de provincie). In die foto moeten ook de relevante knooppunten in de ketenreis van wonen naar werk v.v. zijn opgenomen, uitgesplitst naar alle modaliteiten (soorten vervoer), en aantallen reizigers per modaliteit of ketenreis.
Want dan pas kun je de duurzaamheid van het verkeer nu berekenen, wat de bijdrage is aan "Gezond Stedelijk Leven" (gezonde lucht) en aan de Klimaatopgave (bijdrage aan CO2-emissie-reductie). Dan pas kun je uitrekenen hoeveel ruimte de auto opslokt in wijken, dorpen en binnensteden.
Het wordt extra interessant als je boven tafel kunt krijgen waarom zoveel mensen in de afgelopen jaren al kozen/kiezen voor de fiets en voor het OV of voor een Low Car Diet. Want die kennis kun je goed gebruiken om dat proces, die transitie te versterken.
Kennis over het heden lijkt wel in plannen voor 2040 te zijn verdampt!
Nog interessanter wordt het als je met de gegevens van het heden beoordeelt wat de trends zijn in (duurzame) mobiliteit door bijv. 2018 en 2008 te vergelijken en voor CO2-emissie 2018 te vergelijken met 1990 (basisjaar in het Klimaatakkoord van Parijs).
In de Regionale Klimaattafel Ruimte en Mobiliteit Utrechtse Regio hebben we onze eerste reken-exercities uitgevoerd voor een zo gewenste Trendbreuk. Die analyse en die voorstellen kunnen we nu goed gebruiken in een vergelijking met de "foto en in het realiseren van een Proeftuin Utrecht".
.jpg)