Wat bedoelen we met een DUS: Regio Den haag en Rotterdam als voorbeeld

Een Daily Urban System (DUS) is het gebied waarbinnen de belangrijkste dagelijkse verplaatsingen (woon- werk, studie, sport, etc.) zich afspelen. Op de website van de provincie Zuid Holland staan plaatjes met de bronnen: https://staatvan.zuid-holland.nl/portfolio_page/daily-urban-system/

In bovenstaand beeld zijn frequente + regelmatige bestemmingen bewoners ( ≥ 3 bezoeken per maand) weergegeven. Het zijn de meest voorkomende bestemmingen, meer dan 5000 verplaatsingen per dag,  van bewoners van Zuid-Holland gemiddeld voor maart 2019. Zo kan een DUS-kaartje eruit zien,

Wat is het belang van zo’n kaartbeeld?

  1. Als je weet waar zich veel verplaatsingen voordoen kun je verkennen wat de grote verkeersstromen in het dagelijkse regionale verkeerssysteem zijn.
  2. Je kunt ook verkennen op welke manier je de verplaatsingen ivm Ruimtelijke ordenings- en klimaatdoelen zou willen beïnvloeden. In Nederland hebben we een Klimaatakoord a la Parijs ondertekend, dus dan wordt belangrijk in je weging een klimaatdoel (- 50 a 60 % minder CO2-emissies voor 2030 t.o.v. 1990 op te nemen. Dan komen functiemenging & fiets en OV + Fiets&OV+deelfiets/auto/step/scooter als kanshebbers naar voren

Totstandkoming van de “DUS” kaart

De bron vaan deze data is Mezuro “Druktebeeld bewoners en bezoekers” maart 2019.  Mezuro gebruikt mobiele telefoongegevens om big data te ontsluiten. Wanneer wij mobiele telefoons gebruiken, worden signalen verzonden via de zendmast. Deze signalen gebruikt Mezuro om vast te stellen waar mobiele telefoons zich bevinden en hoe deze zich verplaatsen. Dit is dus een bruikbare bron om drukte en verplaatsingen in beeld te brengen. De data is geanonimiseerd en alleen bewegingen die meer dan vijftien keer voorkomen worden in deze set opgenomen. Zo’n Druktebeeld-kaartje geeft inzicht in heel veel voorkomende verplaatsingen en dus inzicht in herkomst en bestemmingen van die verplaatsingen,

Welke verkeersstromen zijn nu belangrijk?

De provincie Zuid Holland ging nog een stap verder: Middels een netwerkanalyse is onderzocht welke gemeenten vanuit de data bezien een regio kunnen vormen op basis van regelmatige en frequente verplaatsingen in maart 2019. Het betreft een analyse van het netwerk van gemeenten binnen de provincie. Met een netwerkanalyse kan aan de hand van een Machine Learning algoritme onderzocht worden of er clusters in het netwerk kunnen worden onderscheiden. Voor deze analyse is gebruik gemaakt van het Machine Learning algoritme Optimal community structure. Een algoritme dat zich kenmerkt door het bepalen van de clusters, waarbij de knooppunten, in dit geval de gemeenten, binnen een cluster een sterke interne binding hebben en een zwakkere binding met knooppunten uit andere clusters.

Clusteranalyse

Wanneer we kijken naar de  frequente en regelmatige bezoekers binnen Zuid-Holland (het totaal van beide richtingen), levert dit  een cluster met 5 groepen op:

DUS Rotterdam/Den Haag

Betekenis voor meer samenwerking in de regio Utrecht

De aanpak die voor Den Haag en Rotterdam is gevolgd zou ook in de regio Utrecht nuttig kunnen zijn. Welke steden en dorpen vormen samen een Daily Urban System ofwel een functionele regio? Hoe bakenen we dit af? Welke ruimtelijke relaties zijn ertussen steden en dorpen in het Utrechtse netwerk? Zou dit een eerste stap kunnen zijn om op het gebied van duurzame mobiliteit kansen te zoeken voor samenwerking tussen gemeenten?

Deze informatie is bij de overheid beschikbaar: De U10 gemeenten hebben hiervoor het VRU model (nu beheerd door de stad Utrecht, en gemaakt in het pakket OmniTrans van Goudappel Coffeng) en de provincie heeft het het model Stravem (gemaakt in het pakket Vissum van PTV).

Alleen, deze gegevens zijn nu niet inzichtelijk vormgegeven voor burgers, bedrijven en onderzoekers. Wij zouden het mooi vinden als de U10 en de provincie dit soort data meer toegankelijk maken.