Bij wijze van voorbeeld heeft de Kracht van Utrecht de situatie rond het energieverbruik voor mobiliteit eens op een rijtje gezet. Voor andere regiogemeenten zullen de verhoudingen iets anders liggen. Aan de hand van de tekst kun je zelf die gegevens makkelijk bij elkaar halen.
Verbruik energie voor verkeer en vervoer
Hoe veel energie waarvoor wordt gebruikt, wordt in Nederland centraal bijgehouden in de klimaatmonitor ( https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/dashboard/energieverbruik ) Figuren 1 en 2 zijn afkomstig uit deze klimaatmonitor.
Figuur 1 – totaal energieverbruik in de gemeente Houten 2010-2020.
In Figuur 1 staat het totale energieverbruik binnen de gemeente Houten. De totalen van alle gemeenten tellen (zonder dubbeltellingen) meteen op naar het landelijk energieverbruik.
Het is ook goed bekend welke sectoren deze 2996 TJ = 832 GWh verbruikt hebben. In Figuur 2 staat een overzicht van diezelfde site.
Figuur 2 – overzicht energieverbruik per sector in de gemeente Houten 2010-2020.
In Figuur 2 zien we de grootste energieverbruikers in Houten. Dit zijn de gebouwde omgeving (woningen, kantoren, winkels etc, 47 %) en verkeer en vervoer (personen- en vrachtverkeer, 38 %) en landbouw (10 %). De industrie verbruikt in Houten weinig ( 3%) energie.
Hoe te besparen
Er bestaat al een artikel in ’t Groentje over besparingen in de gebouwde omgeving. Dat is op zich goed, maar gegeven het belang van de sector zou er is ook veel aandacht nodig voor het besparen op verkeer en vervoer. Daar ook verminderen heeft ook een grote impact op hoe veel energie er moet worden opgewekt (elektriciteit en/of brandstoffen met agrarische oorsprong) ?
| Electrische auto’s van een zelfde gewicht verbruiken wel ongeveer de helft van de energie van fossiele auto’s (doorrekening, gemaakt voor de Kracht van Utrecht). Dit wordt echter grotendeels teniet gedaan door het grotere gewicht van deze auto’s (blijkt uit recente energiecijfers). Om energieneutraal te worden, moet zowel de elektriciteit als de brandstof voor vervoer opgewekt worden in de regio en/of in Houten. Alle nieuwe personenauto’s moeten vanaf 2023 elektrisch zijn. De helft van de auto’s is nu al ouder dan 10 jaar. Daarom zal in 2040 ongeveer de helft van de personen auto’s nog op benzine, diesel of LPG rijden. Het vrachtverkeer zal in 2040 vermoedelijk nog minder geëlektrificeerd zijn. Elektrificatie helpt, maar andere maatregelen blijven zeer wenselijk. Voor 2040 zal Houten, om aan de doelstelling te voldoen, ook nog een hoeveelheid brandstoffen voor mobiliteit moeten gaan produceren. Intermezzo: elektrificatie van het auto park in 2040 |
Voor mobiliteit zijn nu geen besparingen ingeboekt. Dat houdt daarmee in dat de 181 GWh te besparen door isolatie niet 15% is (zoals nu in de grafiek staat) maar berekend moet worden als percentage van gebruik gebouwde omgeving (in 2019 1386 TJ = 385 GWh) ofwel 47%. Dat is een heel stevige opgave, waarvoor er volgens mij ook nog niet echt plannen zijn. In 2040 zal nog een aardig deel van de auto’s en vrachtwagens op brandstoffen rijden (zie intermezzo). Daardoor kan het plaatje in het artikel in ’t Groentje over Energieverbruik 2040 niet kloppen: er is ook een behoorlijke hoeveelheid (bio-based) brandstof voor mobiliteit nodig, naast de elektriciteit en de warmte die nu wel in het plaatje staan.
Maatregelenpakketten
Er is ook al best wat bekend over manieren om tot deze besparing te komen: Het beste is met een pakket van kleinere maatregelen tot een grotere som te komen. Dat doe je bij woningen ook: vloer-, spouw-, raam- en dak-isolatie, een warmtepomp, minder lampen aan, de temperatuur een tandje lager. Niet maar één van deze maatregelen treffen, maar allemaal met mate. En er zijn verschillende routes mogelijk. Zo werkt het voor mobiliteit ook.
De Kracht van Utrecht heeft een overzicht van maatregelen in 5 clusters:
- Nederlands en Europees beleid
- Ruimtelijke ordening
- Autobeleid
- Personeels-, aanbestedings- en inkoopbeleid
- Fiets- en OV-investeringen
Halvering is haalbaar
Als alle maatregelen uit het pakket worden genomen, is een halvering in energieverbruik in de komende jaren haalbaar, in lijn met het akkoord van Parijs. Dan hoeft de 124 GWh besparing door efficiency ook niet alleen uit de gebouwde omgeving te komen. Zonder besparing op mobiliteit zouden de niet-mobiliteitssectoren na de 181 GWh isolatie nog 320 GWh verbruiken: de besparing 124 GWh vereist dan 39% besparing door al die sectoren.
Vragen en antwoorden
Tenslotte hebben we hieronder nog wat weetjes opgenomen over energieverbruik van verkeer en vervoer.
Vraag: Hoe komen gegevens voor energie en mobiliteit tot stand en op welke wegen in Houten wordt de energie voor mobiliteit van personen en vrachtverkeer gebruikt ?
In de systematiek van data m.b.t. energieverbruik wordt het verbruik toegerekend naar waar de auto rijdt. De data zijn afgeleid van de routes en de afstand die de auto rijdt. Niet van de plaats van vertrek of aankomst, of de plaats waar getankt wordt. Dit zou ook een methode kunnen zijn, maar voor de landelijke systematiek is een eenduidige, en optelbare wijze gehanteerd, op basis van gegevens die al voor andere doelstellingen gevalideerd zijn.
wegen (diesel_2C benzine_2C LPG en aardgas) - Houten - aug23.png)
Figuur 3 – overzicht energieverbruik wegen en snelwegen in de gemeente Houten 2010-2020.
In Figuur 3 is te zien dat in Houten de meeste energie voor mobiliteit wordt verbruikt op de auto(snel)wegen, gevolgd door overige wegen buiten de bebouwde kom (de rode lijn, zonder legenda in de Figuur 3). Ten opzichte van de landelijke getallen is het verbruik buiten de bebouwde kom hoog en binnen de bebouwde kom laag.
Hier helpt de structuur met de Rondweg, waardoor er binnen de Rondweg maar korte stukjes langzaam rijdend autoverkeer zijn. Maatregelen om minder autokilometers buiten de Rondweg te maken en om de snelheden daar lager te maken, leveren meteen een reductie van het energieverbruik op.
Vraag: Maar hoe kan Houten dan het verkeer op auto(snel)wegen en buiten de bebouwde kom verminderen ?
Het deel van de A27 dat in de gemeente ligt telt bij Houten voor het energieverbruik dus gewoon mee. Om dat te verminderen helpt samenwerking met omliggende gemeenten (Nieuwegein, Vijfherenlanden, Culemborg, Utrecht, Bunnik, Zeist, de Bilt), waar een groot deel van het verkeer van afkomstig is of heen gaat. De provincie kan hierin een belangrijke schakel zijn. Door voorzieningen binnen fietsafstand goed af te stemmen op de bewoners kan dit verminderd worden, en ook beter OV helpt. Dit is een van de manieren om de woon-werkafstanden te verminderen.
Dit verkeer komt vaak vanuit andere gemeenten of gaat daar naartoe. Voor verkeer buiten de bebouwde kom gaat vee; van en naar Houten. Door voorzieningen goed af te stemmen op de bewoners en bezoekers kan dit verminderd worden.
.jpg)